Badanie trwałości systemów produkcji rolnej w ramach Sure-Farm H2020

Rolnictwo ze względu na charakter dóbr, jakie wytwarza ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania społeczeństw, dużo większe niż wynikałoby to z jego udziału w wytwarzaniu dochodu narodowego.

Oprócz zapewnienia dostaw żywności i surowców dla wielu branż nie tylko z sektora spożywczego pełni szereg innych funkcji. Odgrywa szczególną rolę w urzeczywistnianiu idei zrównoważonego rozwoju, rolnicy są bowiem powiernikami i mandatariuszami ogromnej części najcenniejszych zasobów naturalnych, mających decydujące znaczenie dla jakości życia. Odpowiadają za utrzymywanie spójności i żywotności obszarów wiejskich, podtrzymywanie oraz wzbogacanie tradycji kulturowych wsi i regionów.

Rolnictwo jest więc niezwykle złożonym systemem, który dodatkowo podlega ciągłym przeobrażeniom pod wpływem czynników ekonomicznych, technicznych, społecznych, przyrodniczych i politycznych. Z doświadczeń światowych wynika, że proces ewolucji rolnictwa ma swoją żelazną logikę i określone trendy, które dają się sprowadzić do uniwersalnych prawidłowości wyjaśniających zdolności adaptacyjne systemów produkcji rolnej do zmieniających się warunków i wyzwań.

Ich rozpoznania podjął się międzynarodowy zespół badaczy w ramach rozpoczętego w 2017 r. czteroletniego projektu „W kierunku zrównoważonych i trwałych, (stabilnych) systemów produkcji rolnej UE” (Towards SUstainable and REsilient EU FARMing systems SURE-Farm H2020). W realizację tego projektu zaangażowanych jest 16 jednostek naukowo-badawczych z 13 państw europejskich, w tym z Polski. Jednostki te zostały dobrane w sposób zapewniający komplementarność i interdyscyplinarność. Stronę polską reprezentują pracownicy Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.

Jego wartość dodaną stanowi kompleksowe podejście do zagadnienia żywotności systemów produkcji rolnej, uwzględniające wielowymiarową analizę złożonych powiązań między rolnictwem, a zjawiskami demograficznymi, otoczeniem przyrodniczym, ekonomicznym i politycznym.

Kluczowym problemem badawczym projektu SURE-Farm, oprócz identyfikacji czynników i mechanizmów determinujących trwałość systemów produkcji rolnej w UE, jest także opracowanie zestawu skutecznych i użytecznych strategii zarządzania ryzykiem oraz narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji. W badaniach uwzględnione zostaną między innymi uwarunkowania demograficzne, zmienność preferencji konsumenckich, prawdopodobieństwo wystąpienia ekstremalnych warunków pogodowych, następstwa zmian klimatycznych, lokalne bariery intensyfikacji produkcji podyktowane ograniczeniami środowiskowymi, ewentualność kryzysów gospodarczych oraz geopolitycznych itp.

Z uwagi, iż możliwości rozwojowe rolnictwa w coraz mniejszym stopniu wynikają z uwarunkowań endogenicznych tego sektora, a coraz bardziej zależą od polityk ramowych (w szczególności Wspólnej Polityki Rolnej), celem projektu jest także opracowanie metod oceny jej skuteczności w zakresie kreacji warunków sprzyjających trwałości gospodarstw rolnych i systemów produkcji rolnej.